حکم خوردن گوشت قربانی مراسم حج و عقیقه چیست - وبلاگ بارسلونا

به گزارش وبلاگ بارسلونا، گوشت قربانی را باید به چه کسانی بدهیم و چه کسانی نباید گوشت قربانی بخورند؟ احتمالا شما هم می دانید که یکی از کارهای پسندیده در دین اسلام، ذبح و قربانی کردن دام به نیت های مختلف است. هر چند قربانی کردن در عید قربان از سوی حجاج یکی از متداول ترین نوع قربانی ها را شامل می گردد ولی بعضی افراد به منظور برطرف بلا هم گوسفند یا چهارپای حلال گوشت مثل گوسفند، گوساله، گاو و … را در روز عید قربان مصادف با دهم ذیحجه قمری، ذبح نموده و گوشت آن را بین دیگر افراد توزیع می نمایند. اما بد نیست بدانید در خصوص کراهت داشتن مصرف گوشت قربانی در دین اسلام، احکامی وجود دارد که علمای دین به خوردن یا نخوردن آن توصیه می نمایند. درباره خوردن گوشت قربانی مراسم حج به وسیله صاحب آن به وسیله مراجع و بزرگان دین صحبت شده و خوردن گوشت قربانی عقیقه از مواردی است که مراجع درباره آن، البته به بعضی افراد خاص، هشدار داده اند. در این مقاله از سرویس در درباره خوردن گوشت قربانی عقیقه و خوردن گوشت قربانی مراسم حج به وسیله صاحب آن، باید و نباید های آن و هر آنچه را که باید درباره گوشت قربانی بدانید، پرداخته ایم.

گوشت قربانی عقیقه چیست؟

شاید اولین بار باشد که نام گوشت قربانی عقیقه به گوش تان خورده است. در اصل این قربانی، به منظور سلامت ماندن نوزاد از انوع بیماری ها و دیگر حوادث و بلاهای جانی انجام می گردد. در جلد ششم اصول کافی و در حدیثی از امام باقر (ع)، نقل شده است که عقیقه، نوزاد را از معرض انواع بلاها در امان نگه می دارد.

می توان عمل قربانی کردن عقیقه را در روز عید قربان یا دیگر روزهای سال انجام داد و محدودیت زمانی برای آن وجود ندارد. اما در احکام اسلامی عنوان شده که مستحب است که قربانی عقیقه در روز هفتم بعد از تولد نوزاد انجام گردد.

البته می توان عقیقه را تا زمان بعد از بلوغ هم انجام داد. حتی فرزند می تواند خودش عقیقه را نذر کند و پدر و مادر آن را انجام ندهند. در کل عقیقه کردن در اسلام به عنوان عمل واجب شناخته نمی گردد و در صورت بجا آورده نشدن هم ایرادی وارد نیست.

عقیقه یعنی چه؟

در معنی لغوی، برای ریشه کلمه عقیقه دو معنی عنوان می گردد. معنی اول عقیقه به مویی که نوزاد در زمان تولد روی سر خود دارد، گفته می گردد. رسم است که این مو در روز هفتم تولد تراشیده می گردد و در همان روز گوسفندی به عنوان عقیقه ذبح می گردد. به آن حیوان ذبح شده، عقیقه گفته می گردد.

معنی دوم عقیقه به شکافته شدن اشاره دارد. عقیقه از ریشه عق به معنی شکافتن است و از آنجایی که گلوی حیوان در هنگام ذبح شدن شکافته می گردد، به این عمل عقیقه می گویند.

چه حیوانی را برای عقیقه می توان قربانی کرد؟

در خصوص حیوانی که به عنوان قربانی عقیقه ذبح می گردد، توصیه این است که از چهارپایانی شامل گوسفند، بز، گاو یا شتر باشد. اگر عقیقه شتر است، باید پنج سال یا بیشتر، اگر بز است از یک سال بالاتر باشد و اگر گوسفند است؛ سن چهارپا کمتر از 6 ماه نباشد. یعنی اگر سن آن بیشتر باشد، بهتر است. در این مورد خاص، اکرام کردن مستمندان و پرداخت قیمت به جای ذبح حیوان، کفایت نمی کند.

شرایط قربانی کردن حیوان برای عقیقه

در احکام اسلامی چنین آمده که مستحب است عقیقه یا همان حیوان قربانی، چاق باشد. یعنی از قربانی کردن چهارپای لاغر خودداری گردد. در هر حال باید حیوان ذبح شده قبل و بعد از ذبح سالم و عاری از هر گونه بیماری باشد. بعلاوه بیضه حیوان نباید کشیده شده باشد. شاخش شکسته، گوشش بریده و از نظر جثه نباید بسیار لاغر باشد. حیوان نباید کور باشد یا لنگ باشد (طوری که راه رفتن برای او سخت باشد).

بعلاوه در هنگام عقیقه کردن، بهتر است که گوشت عقیقه، بدون شکستن استخوا ن ها بریده گردد. از این گوشت قربانی نیز به میزان یک چهارم به ماما یا قابله داده گردد، به طوری که شامل پا یا ران حیوان باشد. لازم به ذکر است در قربانی عقیقه، کمتر از گوسفند نمی توان عقیقه کرد و ذبح ماکیان مثل مرغ یا خروس، عقیقه محسوب نمی گردد. خونی هم که از قربانی ریخته می گردد نباید به سر یا بدن کودک یا نوزاد اقتصادیده گردد. انجام این کار در احکام اسلامی کراهت دارد.

چه کسانی نباید از گوشت قربانی بخورند؟

خوردن گوشت قربانی عقیقه برای هیچ کس غیرمجاز یا حرام نیست. ولی توصیه دین است که پدر، مادر و هر کس که نان خور پدر است، از گوشت قربانی نخورد چون مکروه است و کراهت دارد. خوردن گوشت قربانی عقیقه برای پدربزرگ ها، مادربزرگ ها و حتی خود کودک هم مکروه است اما در خصوص خوردن گوشت قربانی عقیقه به وسیله مادر، کراهت بیشتری در دین ذکر شده است.

بنابر احکام دین خوردن گوشت قربانی عقیقه برای دیگر مومنان مجاز است و بهتر است کسانی که این گوشت را می خورند برای سلامتی فرزند به جهان آمده، دعا نمایند.

خوردن گوشت قربانی مرنام حج به وسیله صاحب آن

قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع کَآنَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَا یَأْکُلُ یَوْمَ الْأَضْحَى شَیْئاً حَتَّى یَأْکُلَ مِنْ أُضْحِیَّتِهِ.

امام باقر ع فرمودند: شیوه امیرالمؤمنین ع چنین بود که روز عید قربان، غذایى نمى خورد تا از گوشت قربانى خود غذایی تناول کند.

و نیز آن حضرت فرمودند: وَ لَا تَأْکُلْ یَوْمَ الْأَضْحَى شَیْئاً إِلَّا مِنْ هَدْیِکَ وَ أُضْحِیَّتِکَ إِنْ قَوِیتَ عَلَیْهِ وَ إِنْ لَمْ تَقْوَ فَمَعْذُورٌ

در روز عید قربان چیزى نخور مگر از گوشت قربانىِ خود و اگر قدرت تمکن مالى براى قربانى کردن ندارى دراین صورت معذورى.

از این روایات تعیین می گردد اگر برای انسان مقدور بود در روز عید، قربانی کرد نخستین چیزی که در آن روز می خورد از گوشت همان قربانی باشد.

امیرالمومنین ع می فرمودند: وَ إِذَا ضَحَّیْتُمْ فَکُلُوا وَ أَطْعِمُوا وَ أَهْدُوا وَ احْمَدُوا اللَّهَ عَلَى مَا رَزَقَکُمْ مِنْ بَهِیمَهِ الْأَنْعَامِ

چون مرنام قربانى را برگزار کردید از گوشت قربانى بخورید و هدیه بدهید و خدا را به پاس این نعمت که گوشت شتران و گاوان و گوسفندان را روزىِ شما ساخته، سپاسگزارى کنید.

چه کسی می تواند قربانی عقیقه کند؟

پدر به عنوان ولی فرزند مستحب است که برای فرزند خود عقیقه یا قربانی کند. همین که گوسفند یا چهارپا را به نیت عقیقه، ذبح کند کافی است. اما اگر زن از خرجی خانه برای عقیقه کردن بخواهد استفاده کند، باید از شوهر کسب اجازه نموده و در صورت رضایت عقیقه جایز و مستحب است.

همان طور که گفته شد، در صورتی که والدین به هر دلیلی از جمله نداشتن وسع اقتصادی برای فرزند عقیقه ننموده باشند، فرزند می تواند خودش عقیقه را بعد از بلوغ و حتی در سن کهولت و پیری انجام دهد.

آیا قربانی عقیقه برای فرزند واجب است؟

در کل عقیقه کردن در اسلام به عنوان عمل واجب شناخته نمی گردد و در صورت بجا آورده نشدن هم ایرادی وارد نیست. اما بعضی علما اهمیت آن را تا جایی عنوان نموده اند که آن را واجب می دانند. مخصوصا برای کسانی که توان اقتصادی کافی دارند. در احادیث چنین آمده که امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: بلا همواره دور سر فرزند است که با عقیقه آن را از سر فرزند دور خواهید کرد.

آیا می توان برای چند فرزند یک عقیقه انجام داد؟

بر اساس احکام و روایت های اسلامی، عقیقه یا ذبح یک گوسفند به نیت سلامت چند فرزند امکان پذیر نیست. در این رابطه، امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: کُلُّ مَولوُدٍ مُرتَهَنٌ بِالعَقیقَهِ؛ هر مولودى در گرو عقیقه است. به این معنی که باید برای هر فرزند، یک عقیقه انجام گردد. ولی اگر قربانی مستحبی (که مخصوصا در عید قربان انجام می گردد) برای سلامت فرزند دعا نموده گردد، اشکال ندارد و می توان برای چند فرزند هم آن را انجام داد ولی نیت نباید عقیقه کردن باشد.

قربانی عقیقه برای دختر و پسر باید نر باشد یا ماده؟

بنا بر احکام دین، بهتر است برای پسرها حیوان نر و برای دخترها، حیوان ماده عقیقه گردد.

آیا گوشت عقیقه را می توان کباب کرد؟

یکی از سوالات رایج درباره خوردن گوشت قربانی عقیقه، مصرف آن به صورت خام یا پخته است. بر اساس احکام و توصیه های علمای دین، می توان گوشت عقیقه را به هر دو صورت خام و پخته مصرف کرد. حتی درست کردن آن به صورت آبگوشتی یا کبابی هم جایز است. در روایات دینی آمده است که بهتر است عقیقه به صورت ساده و با آب و نمک پخته شده و به تعداد حداقل 10 نفر یا بیشتر (از افراد مومن) داده گردد.

سوالات متداول

خوردن گوشت قربانی عقیقه برای چه کسانی کراهت دارد؟

قربانی کردن به نیت دور ماندن بلا از فرزند مستحب است ولی خوردن گوشت قربانی یا عقیقه برای اعضای خانواده از جمله پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ و کودک مکروه است. کراهت خوردن گوشت قربانی عقیقه، برای مادر بیشتر است.

آیا می توان به جای عقیقه مبلغی را بین فقرا تقسیم کرد؟

بنا بر احکام اسلام، تقسیم مبلغ بین مستمندان جایز نیست. بهتر است گوشت حیوان یا عقیقه پخته گردد. البته می توان آن را به صورت کبابی یا خام هم قسمت کرد.

حکم خوردن گوشت قربانی روز عید قربان برای صاحب قربانی چیست؟

امیرالمومنین (ع) می فرمودند: وَ إِذَا ضَحَّیْتُمْ فَکُلُوا وَ أَطْعِمُوا وَ أَهْدُوا وَ احْمَدُوا اللَّهَ عَلَى مَا رَزَقَکُمْ مِنْ بَهِیمَهِ الْأَنْعَامِ چون مرنام قربانى را برگزار کردید از گوشت قربانى بخورید و هدیه بدهید و خدا را به پاس این نعمت که گوشت شتران و گاوان و گوسفندان را روزىِ شما ساخته، سپاسگزارى کنید.