چرا باید رمان تلماسه را بخوانید؟ دنیایی از شن، سیاست و خطر - وبلاگ بارسلونا

به گزارش وبلاگ بارسلونا، مادر و پسری در صحرایی بی سرانجام قدم می زنند. آن دو که لباس های تنگ و چسبانی مخصوص دفع گرما و بازیافت رطوبت به تن دارند، نگران مردن از تشنگی نیستند. نگرانی های آن ها بر سر چیزهای بزرگ تری ست. سعی می نمایند ناهماهنگ و نامنظم راه بروند تا لرزش قدم هاشان با حرکت شن های روان یکی گردد. اما خیلی زود صدای بیابان با صدای خش خش بلندتری به پس زمینه رانده می گردد. وقتی پشته ای شنی به سمت شان می دود، قدم زنی غیرطبیعی شان به دویی پرسرعت تبدیل می گردد. دو مسافر به سختی خود را از صخره ای در مجاورت شان بالا می کشانند چرا که ماسه کرمی چهارصدمتری از زیر صحرا بیرون پریده است.

دنیای تلماسه این گونه است. داستان تلماسه، نوشته فرانک هربرت و منتشر شده در سال 1965 میلادی، در آینده ای دور رخ می دهد، جایی که بشریت با امپراتوری فئودالی وسیعش بر ستاره ها حکم می راند. البته این نقشِ قرون وسطایی چیزی فراتر از تنها یک حکومت است. برخلاف بسیاری از فیلم های علمی تخیلی میان ستاره ای، انسان های دنیای تلماسه ستارگان را بدون یاری گرفتن از رایانه ها فتح نموده اند. پس از جنگی باستانی با روبات ها، بشریت ساخت هرگونه ماشینی را که همانند انسان فکر کند ممنوع نموده است. اما چنین کاری، به جای این که جلوی پیشرفت و توسعه انسان ها را بگیرد، آن ها را به شیوه های شگفت انگیز دیگری تکامل داده است: رایانه های بیولوژیکی، جادوگرانی با قدرت های ذهنی و خلبانان فضاییِ آینده بین. و خاندان های اشرافی و نجیب، در رقابت برای دست یابی به قدرت و سیارات تازه، به شکلی مرتب و مداوم اعضای این دسته های ابرقدرت را به استخدام خود درمی آورند.

تقریباً تمام این مهارت های فرانسانی بر منبع ارزشمند مشترکی متکی هستند: ادویه. این محصول مرموز که به ملغما نیز مشهور است، برای تمامی سفرهای فضاییْ ضروری و سنگ بنای اقتصاد کهکشانی است. ملغما فقط در سیاره بیابانی آراکیس یافت می گردد، دنیای خطرناک و نامهمان نوازی که ساکنان بومی اش مدت هاست علیه امپراتوری شوریده اند. آراکیس، که تلماسه نیز خوانده می گردد، فضایی است که ما شخصیت اصلی کتاب، پُل از خاندان نجیب آتریدس را در آن دنبال می کنیم. داستان این کتاب با افتادن کنترلِ سیاره تلماسه به دست خانواده پل شروع می گردد، اما این اتفاق تنها بخشی از نقشه مفصل دشمنانِ قسم خورده آن ها، خاندان برده دار هارکونن، برای به زیرکشیدن آن هاست. درگیری میان این خاندان ها تعادل سیاسی ظریف موجود در آراکیس را به هم می زند. خیلی زود، پل خود را در بحبوحه انقلابی سیاره ای می یابد، جایی که باید ثابت کند که قادر به رهبری - و زنده ماندن - در این دنیای بیابانی متخاصم است.

اما آراکیس صرفاً دریایی بی انتها از شن نیست. هربرت که خود از مدافعان مشتاق محیط زیست بود، بیش از پنج سال را صرف ایجاد زیست بوم پیچیده تلماسه کرد. این سیاره مملو از کمربندهای اقلیمی و تونل های باد است که سطح صخره ای آن را شکل داده اند. منطقه ها معتدل مختلف گیاگان بیابانی متفاوتی را فراوری می نمایند و تقریباً همه عناصر زیست بوم تلماسه دست به دست هم می دهند تا صادرات اساسی سیاره را فراوری نمایند.

دنیاسازی هربرت بعلاوه شامل شبکه ای غنی از فلسفه و مذهب است. جسیکا، مادر پل، یکی از اعضای بنه جسریت است، فرقه ای باستانی که به یاریِ ملغما به قدرت های ذهنی و تله کنیزی دست یافته اند. اعضای بنه جسریت که گاهی به علت توانایی های اسرارآمیز خود جادوگر خوانده می شوند، هزاران سال است به شکل دولتی پنهان در تلاشند جامعه را به سمت روشنی و وارستگی راهنمایی نمایند. رأیمندها نیز همان مقدار باستانی اند - رایانه های انسانی که قادر به پردازش مقادیری باورنکردنی داده هستند. رأیمند ها علی رغم این که سنگر منطق و عقل هستند، نتیجه کارشان نه محاسباتِ صرف، که جریانی از احتمالاتِ دائماً در حال تغییر است. با این حال، در تلماسه هیچ فرقه و دسته ای به مقدار حره مردان مرکزی نیستند. حره مردان، بومیان آراکیس، نگهبان بسیاری از اسرار سیاره هستند. سفر پل او را به دلِ انجمنِ برادریِ انحصاری آن ها می کشاند، جایی که او باید در با گذراندن چندی چالش مرگبار که یکی از دیگری سخت تر است، ثابت کند که قابل اعتماد است.

در سراسرِ متن کتاب اطلاعاتی از گذشته و تاریخچه عمیق تمامی این دسته ها پیداست و هربرت مقیاس و عظمتِ تاریخچه و داستانِ تلماسه را در ساختار کتاب نیز نمایان نموده: هر فصل با نقل قولی از کتاب تاریخی که در آینده، بسیار پس از انتها یافتن داستان پُل، نگاشته شده است، شروع می گردد و سرنخ هایی از رویدادهایی که در شرف وقوع هستند، در اختیار خواننده قرار می دهد. این کتاب بعلاوه شامل ضمیمه هایی درون جهانی است که تاریخ امپراتوری را بیشتر آنالیز می نماید و علاوه بر آن دارای واژه نامه ایست برای شرح کلماتی چون قوم جبّار و شَیء خُلُد. داستان حماسیِ تلماسه در شش جلد کتاب که رویدادهای هزاران سال را در برمی گیرند، ادامه می یابد، اما نقطه شروعینِ تمامی ماجراهای تلماسه همین جاست: آن جا که پل قدم در مسیری سخت و خطرناک گذاشت و هر لحظه امکان داشت طوفانِ بعدی ببلعدش.

منبع: TED-Ed