هر وعده غذای چین یک جشن بزرگ است - وبلاگ بارسلونا

به گزارش وبلاگ بارسلونا، معاشرت در حین خوردن غذا برای چینی ها بسیار مهم است و اغراق نیست اگر بگوییم مطابق سنت چین، چینی ها بیشتر زندگی خانوادگی خود را حول میز غذا و غذای چین می گذرانند. از طرف دیگر برای چینی ها، زمان غذا خوردن آن قدر مهم است که اغلب در وقت غذا کل کارهای شان را متوقف می نمایند چون در آداب و رسوم آنها زمانی که صرف غذا خوردن می گردد نمادی از اتحاد و همکاری است. حتی این موضوع آنقدر در چین مهم است که غذا هرگز برای یک نفرِ تنها چه در خانه و چه در رستوران سرو نمی گردد و درست است که هر فردی بشقاب خودش را دارد اما همه سر میز، غذایشان را به اشتراک می گذارند.

در چین گرفتن قبض از پیش خدمت و پرداخت آن مایه افتخار و نشان دهنده محبت و حسن نیت است.

غذای چین ؛ راهی برای معاشرت و مصاحبه

از دید چینی ها محبوب ترین راه برای بودن در کنار خانواده و دوستان، گذراندن وقت با آنها دور یک میز ضیافت و غذاست. به طور کلی می توان گفت برای چینی ها یک وعده غذایی چینی بیشتر برای معاشرت است و به همین دلیل برای چینی ها، یک راه مهم و آسان برای برقراری ارتباط با همکاران قبلی، همکلاسی ها و دوستان دوران کودکی دعوت آنها به وعده های غذایی است.

غذا در چین آداب خودش را دارد و مهمان داری و مهمان نوازی بخشی از آن است. مثلا در چین خالی شدن لیوان شخصی که در کنار شماست، دور از مهمان نوازی است و اغلب نوشیدن نوشیدنی در چین همراه با خنده، شوخی، داستان سرایی و متلک است.

در سرانجام غذا هم، گرفتن قبض از پیش خدمت و پرداخت آن مایه افتخار است. به دست آوردن حق پرداخت صورت حساب نشان دهنده حسن نیت و محبت شما نسبت به افرادی است که در غذا همراه شما بوده اند.

از طرف دیگر به طور سنتی، چینی ها معتقدند که صحبت کردن بیش از حد هنگام غذا خوردن غیرمودبانه است. یک وعده غذایی خوب آنقدر خاص تلقی می شود که نمی توان آن را با مصاحبهی زیاد خراب کرد و مثلا هنگامی که یکی از وبلاگ بارسلونا چینی آمریکایی واشنگتن پست می خواست در شام درباره مسائل سیاسی بحث کند، یکی از بستگانش به او گفت: چرا انرژی خود را برای هضم بخشی از این غذای خوب پس انداز نمی کنی.

آرتور هندرسون اسمیت یک مبلغ آمریکایی بود که 54 سال از عمرش را در چین گذارند، او در کتاب ویژگی های چینی در سال 1894 گفته که پذیرفتن دعوت چینی ها کار سختی است چون واقعا انجام تمام آداب و سنن مثلا تعظیم کردن در مقابل جمعیت خودش به تنهایی احتیاج به تمرین طولانی دارد اما این تنها بخش سخت ماجرا نیست چون در حین خم شدن باید با ملایمت بگویید: لطفا بفرمایید و بخورید یا همان طور که یک فنجان چای را به روش خاصی در دست گرفتید و بالا آوردید تا بنوشید به مخاطبان دور میز نگاهی کنید و بگویید: لطفا همه بفرمایید بنوشید.

خوردن و نوشیدن در چین همراه با خنده، شوخی، داستان سرایی و متلک همراه است.

آداب و رسوم غذا خوردن در چین

یک شام معمولی خانوادگی چینی معمولا ترکیبی از برنج یا نودل، سوپ و سه یا چهار غذای داغ دیگر است. در یک شام رسمی هم، غذاهای بیشتر به همراه چند پیش غذای سرد هم وجود خواهد داشت.

در روزهای هفته، میان وعده معمولا در عصر میل می شود اما در طول تعطیلات آخر هفته اغلب در حوالی زمان ناهار خورده می شود. چینی ها هم چنین در خصوص این که قبل از صرف صبحانه که اغلب از ساعت 9 صبح آغاز می شود و حدود ساعت 10 صبح به سرانجام می رسد، سرسخت هستند.

از طرف دیگر غذا در چین معمولا به قطعات کوچک یا لقمه ای آماده می شود تا سر میز احتیاج به برش غذا با چاقو احتیاج نباشد. در بسیاری از منطقه ها چین، مردم یک کاسه برنج را با یک دست تا سمت دهان خود می برند و از چوب غذاخوری خود یا همان چاپستیک برای فرو کردن غذا در دهانشان استفاده می نمایند. نوشیدن مستقیم سوپ از کاسه هم یک رسم قابل قبول است.

بعلاوه هنگام خوردن غذای چینی باید که هر بار فقط یک یا دو لقمه غذا میل کنید و همچنان که مشغول خوردن آن لقمه هستید، از غذاهای دیگر که در میز موجود است برای خود بردارید و داخل بشقابتان بگذارید و هیچ گاه نباید بدون آنکه غذا را در بشقاب بگذارید بخورید.

در سبک خانوادگی غذا خوردن، هر فرد با چاپستیک مخصوص خودش برای انتخاب غذا از ظرف سرو استفاده می نماید اما در یک محیط رسمی تر، چاپستیک های اختصاصی و قاشق های سرو وجود دارد که در ظرف قرار داده شده است که باید از این ها برای برداشتن غذا برای خودتان یا دیگران بهره ببرید و سپس با چاپستیک های خود غذا بخورید.

اگر می خواهید با استفاده از چاپستیک هایتان غذای دیگری را سرو کنید، مودبانه این است که چاپستیک را برگردانید و از انتهایی که از آن غذا نمی خورید برای سرو کردن غذای طرف مقابل بهره ببرید.

از طرف دیگر در سنت های غذا خوردن در چین برای نشان دادن احترامتان به بزرگ ترها باید ابتدا برای آنها غذا را آماده و تعارف کنید.

در یک موقعیت رسمی، همه منتظرند تا مهمان افتخاری اولین وعده را قبل از آغاز غذا خوردن بخورد. اگر شخصی که به نظر می رسد مسئولیت غذا را بر عهده دارد، ظرفی را به سمت شما بچرخاند و آن را ارائه دهد، به عنوان مهمان مورد احترام قرار می گیرید و باید با خوردن یکی از غذاهای روی میز به دیگران اعلام کنید که آنها هم می توانند آغاز به غذا خوردن نمایند.

حتی توصیه می شود برای نشان دادن احترام خود به دیگران به جای این که ابتدا غذا را در بشقاب خود بریزید، آن را در بشقاب شخص دیگر بگذارید.

برنج یا نودل همراه بیشتر وعده های غذایی است و معمولا هم به عنوان یکی از آخرین غذاها سرو می شود تا به قول چینی ها گوشه های خالی معده را کامل پر کند.

رسم کوبیدن روی میز به عنوان علامت تشکر از زمان امپراتور کیان لانگ از سلسله چینگ سرچشمه گرفته است.

آداب چای در چین

چینی ها با زدن انگشتان خم شده روی میز از یک وعده چای تشکر می نمایند. حواستان باشد در چین بعد از این که کسی برایتان چای ریخت، باید با دو انگشت اول دو بار ضربه ای ملایم به میز بزنید. برای بیشتر چینی ها این یک عمل ناخودآگاه است و احتیاجی به توقف مکالمه و تصدیق این شکل ظریف تشکر نیست.

در جنوب چین، ضربه زدن با دو انگشت روی میز می تواند یک بیان کلی برای تشکر باشد، اما اغلب هنگام نوشیدن چای برای نشان دادن قدردانی از دوباره پر کردن چای انجام می شود. با این حال، بعضی از مردم شمال چین ممکن است با این ژست آشنا نباشند.

مهمان نوازی چینی زمان صرف غذا

وانگ لی (1900-1986)، ناظر زبانی و اجتماعی چینی، در سال 1943 نوشته که برترین شکل روحیه همکاری را می توان در حین صرف غذا در چین دید. مثلا 10 تا 12 نفر در چین دور یک میز می نشینند و همه غذا را با هم تقسیم می نمایند. هر چند یکی از روش های نشان دادن مهمان نوازی در ایران هم مشابه این است.

این موضوع به قدری برای فرهنگ های دیگر عجیب است که یک جوک قدیمی هم برای آن وجود دارد که به این صورت است: روزی روزگاری، یک خارجی از یک چینی می پرسد، شنیده ام شما چینی ها در ضیافت هایتان حتی 24 نفر هم دور یک میز غذا می خورند. آیا این درست است؟ فرد چینی پاسخ داده: درست است. خارجی حیرت زده فریاد زد، اما بسیاری از ظروف غذای دور این میز بزرگ خیلی دور هستند. چگونه همه به همه غذاها دسترسی دارند. مرد چینی هم گفته: ما به هم یاری می کنیم. تو به من غذا می دهی و من به تو غذا می دهم!

علاوه بر نشان دادن روحیه تعاون و همکاری، وعده های غذایی در چین با اصول مالی هم مطابقت دارد. در غرب، هر فردی بشقاب غذای خود را دارد و بنابراین غذای نخورده تبدیل به زباله می شود.چه ضایعاتی!

دور میز چینی ها معمولا حداقل 10 نفر غذایشان را با هم به اشتراک می گذارند. غذاهایی که یک نفر از آن خوشش نمی آید معمولا همان چیزی است که شخص دیگر از آن لذت می برد. برای همه فراهم شده است. در نتیجه، غذا به ندرت در ضیافت های چینی باقی می ماند و اگر به جامانده باشد، کل میزان آن تقریبا به میزان شا م های سبک غربی نیست.

این شیوه مهمان نوازی در چین اگرچه شاید هنوز هم برای بعضی مثبت تلقی شود اکنون و با مدرنیزه، دیگر مثل گذشته مثبت نیست و مخالفان زیادی هم دارد.

مهمان نوازی در زمان صرف غذا بدون شک یک رسم با فضیلت است، اما در درون آن، مسئله ای وجود دارد. فرانسه ضرب المثلی جالبی در خصوص افراط در مهمان نوازی دارد: هیچ حساب و کتابی برای سلیقه وجود ندارد. معنی ساده اش است: سلیقه در غذا و لباس در افراد مختلف فرق دارد و هیچ استاندارد ثابتی برای خوب و بد وجود ندارد.

از اینجا می بینیم که آنچه برای یک میزبان خوشمزه است، ممکن است لزوما برای مهمانش خوش طعم نباشد. از آنجایی که مردم نظرات متفاوتی در خصوص مواد اولیه و روش های پخت و پز دارند (به ویژه در میان مردم منطقه ها مختلف کشور)، قضاوت نادرست از آنچه که کسی برترین غذا را می داند، بسیار آسان است. مجبور کردن مهمان به خوردن غذایی که دوست ندارد، مودبانه نیست.

آداب سر میز غذا نشستن در چین

حتی امروز چینی های جوان تا زمانی که بزرگ ترین فرد سر میز غذاخوری یا قاشقش را بر نمی دارد آغاز به غذا خوردن نمی نمایند و تا زمانی که بزرگ ترین فرد غذا خوردن را تمام ننموده است، هیچ کس از سر میز بلند نمی شود.

وقتی در چین یک بشقاب، ظرف، لیوان یا بطری را به شخصی بزرگ تر از خود تقدیم می کنید، با استفاده از دو دست برای ارائه آن شی، احترام قائل می شوید. بسیاری از این آداب و رسوم از بین رفته اند و با مدرن سازی و غرب زدگی تغییر یافته اند.

چینی ها خیلی سریع غذا می خورند. پس از سرانجام غذا، چینی ها اغلب بلند می شوند، از یکدیگر تشکر نموده، خداحافظی می نمایند و ناگهان هم می روند. چینی ها غذا خوردن در مقابل افرادی که غذا نمی خورند و یا غذار خوردن حین راه رفتن در خیابان را بی ادبانه می دانند. هر چند این رسم به زمانی برمی شود که غذا خوردن در ملاء عام برای افرادی که غذای کافی نداشتند بد تلقی می شد.

در قدیم، زمانی که سه نسل در یک خانه مشترک بودند، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها جداگانه غذا می خوردند. حتی امروزه در بسیاری از روستاها مردان اول غذا می خورند و زنان بعد آنها.

از جمله مواردی که در راهنمای آداب معاشرت المپیک پکن در سال 2008 ذکر شده است، اشاره کردن با چاپستیک، نوشیدن قهوه با قاشق و خوردن و تف کردن تخمه کدو و هندوانه در رویدادهای ورزشی است.

آداب و رسوم رستوران در چین

تقسیم هزینه صورت حساب کاری ناپسند در چین است. پرداخت نماینده صورت حساب غذا بودن یک افتخار محسوب می شود. بر اساس عرف چینی، شخصی که دعوت نامه را ارسال می نماید یا بالاترین رتبه در حال حاضر، شخصی است که هزینه غذا را پرداخت می نماید.

وقتی یک بحث محبت آمیز بر سر این که چه کسی پول می دهد وجود دارد، انتظار می رود که محترم ترین فرد برنده شود. برتا بای سا پان، کارگردان آمریکایی تبار و بزرگ شده در تایوان، به نیویورک تایمز گفت: وقتی صورتحساب می آید، باید برای پرداخت آن مبارزه خوبی انجام دهید، حتی اگر پول کافی ندارید!

پرداخت هزینه میزبان در مقابل مهمانانش سخت تلقی می شود، بنابراین معمولا کاری که انجام می دهد این است که به بهانه رفتن به دستشویی، میزبان پرداخت صورتحساب را به صورت خصوصی انجام می دهد.

اگر چند نفر از دوستان به طور اتفاقی در خیابان دیدار نمایند و تصمیم بگیرند به رستوران بروند یا غذای بیرون از خانه بخورند، این دو با یکدیگر در خصوص این که چه کسی پول غذا را پرداخت کند، رقابت می نمایند. بازنده که همان کسی است که نتوانتسه قبض را پرداخت کند، اغلب پیشنهاد می هد که به جای دیگری بروید تا او آن صورت حساب را بپردازد.

انعام دادن به طور کلی در چین رایج نیست و حتی گاهی توهین آمیز تلقی می شود. در حالی که انعام دادن در رستوران های شهرها رایج تر شده است اما به طور کلی خیلی حتی در بین گردشگران هم دیده نمی شود.

چاپستیک، قاشق و چنگال در چین

چینی ها معتقدند نباید هرگز چاپستیک های خود را رها نمایند والا بدشانسی می آورند. حتی معتقدند نباید چاپ استیک به صورت عمودی و سرپا در ظرف برنج قرار گیرد یا نباید به کاسه برنج بچسبد و آن را نشانه مرگ می دانند. حتی ژست گرفتن با چوب غذاخوری درست نیست.

در چین از چاپستیک ها و قاشق های سرو برای برداشتن غذا از کاسه های سرو استفاده می شود. چاپستیک های چینی معمولا گرد هستند و جدا می شوند، برخلاف چاپستیک های ژاپنی که غالبا کروی هستند و به هم متصل می شوند.

اغلب مردم با همان چاپستیک ها هم غذای خودشان را می خورند و هم غذا را برای دیگران سرو می نمایند که احتمالا برای ما کاری ناپسند باشد و حالم را بهم بزند. هر چند این روزها در چین هم این کار دیگر در جمع های ناآشنا انجام نمی شود.

کلمه چینی چاپستیک kwai-tsze به معنای سریع است. کلمه Chopsticks هم حاصل کوشش غربی ها برای گفتن kwai-tsze با تلفظ انگلیسی است.

در حالی که اروپایی ها در خصوص نحوه بریدن و خوردن غذای خود در طول وعده غذایی شان مشکل داشتند، در فرهنگ غذایی آسیایی معمولا مواد غذایی قبل از پخت به قطعات کوچک خرد می شود یا در حین آماده سازی به شکل لقمه در می آیند، بنابراین تنها کاری که باید انجام شود این است که غذا را از روی میز ناهارخوری بردارند و با آرامش با چاپستیک یا قاشق و چنگال بخورند.

از چاقو فقط در آشپزخانه های چین استفاده می شود. آنها به عنوان ظروف غذاخوری استفاده نمی شوند چون بیشتر غذاهای چینی نرم هستند یا به قطعات میزان لقمه بریده می شوند.

زمانی یکی از دبیران حزب کمونیست چینی ها را به استفاده از چاقو و چنگال به جای چاپستیک تشویق کرد، به این علت که ظروف غربی بهداشتی تر هستند و عادت غذا خوردن از یک کاسه معمولی به توسعه بیماری یاری می نماید. هر چند در نهایت این ایده مورد استقبال مردم چین قرار نگرفت.

این روزها بسیاری از مردم چاپستیک های چوبی یک بار مصرف را خطری برای محیط زیست می دانند و مردم هم تشویق می شوند تا حد امکان از آنهایی که قابل استفاده مجددند استفاده نمایند چون چین نمی تواند چاپستیک های چوبی کافی برای برطرف احتیاجهای خود فراوری کند و حتی مدتی برای جبران کمبود به یک تامین نماینده آمریکایی در گرجستان متکی بود.